
مارشال مک لوهان و دنیای رسانه

«جهان الکتریکی، در حد یک روستا در هم فشرده میشود. سرعت برق، همهٔ فعالیتهای سیاسی و اجتماعی را در هم فرو میبرد و آگاهی انسانها نسبت به مسئولیتشان را به شدت افزایش میدهد.
این در هم فرو رفتن، جایگاه سیاهپوستان، نوجوانان و برخی گروههای دیگر را [که ضعیف تلقی میشدند] تغییر میدهد. دیگر نمیتوان آنها را مهار و کنترل کرد. به واسطهٔ رسانههای الکتریکی، آنها به همان اندازه که در زندگی خودشان سهم داشتهاند، در زندگی ما نیز دخیل میشوند.
این عصر، عصر اضطراب است. چون مدام از شما تعهد و مشارکت میطلبد؛ مستقل از این که چه دیدگاهی داشته باشید.»
این جملهها، بخشی از کتاب درک رسانه (Understanding Media) هستند؛ کتابی که مارشال مک لوهان آن را در سال ۱۹۶۴ منتشر کرده است. اگر به جای واژهٔ «الکتریکی» کلمهٔ «دیجیتال» را قرار دهید، هیچکس باور نمیکند که این حرفها حدود شصت سال قبل گفته و نوشته شدهاند.
چند نکتهٔ کوتاه زندگینامهای از مکلوهان
مک لوهان که نام کاملش هربرت مارشال مک لوهان (Herbert Marshall McLuhan) است، در سال ۱۹۱۱ به دنیا آمد و پس از حدود هفت دهه زندگی در سال ۱۹۸۰ درگذشت.
تحصیلات دانشگاهی او در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشتهٔ زبان و ادبیات انگلیسی بود و نهایتاً از دانشگاه کمبریج در رشتهٔ فلسفه (مقطع دکتری) فارغالتحصیل شد. با وجودی که رشتهٔ دانشگاهی او زبان انگلیسی و فلسفه بود، به خاطر نظریهپردازی در حوزهٔ رسانه شهرت یافت و یکی از قدیمیترین نامها در حوزهٔ مطالعات رسانه (Media Studies) محسوب میشود.
مک لوهان همواره چهرهای بحثبرانگیز بوده و موافقان و مخالفان بسیاری داشته است. عدهای مک لوهان را از بنیانگذاران نظریهٔ رسانه میدانند و برخی دیگر او را سخنوری میدانند که بقاء و شهترش صرفاً به علت تسلط زیاد بر ادبیات و کلمات بوده است (+).
با این حال، یک واقعیت مشخص است. عمر مک لوهان در فضای رسانه از عمر منتقدانش بیشتر بوده و احتمالاً در دهههای آتی هم همچنان نامش در کتابهای مطالعات رسانه خواهد آمد. او حتی پیش از مردن هم به نامی کلاسیک در حوزهٔ خود تبدیل شده بود.
چند جمله از مارشال مک لوهان
بد نیست پیش از ادامهٔ صحبت دربارهٔ مک لوهان، چند جمله از او را بخوانیم. این جملهها تا حدی ما را با فضای ذهنی او آشنا میکنند. البته نباید فراموش کنیم که مک لوهان، به سادگی زیر بار حرفهای خودش نمیرفت و حتی زمانی برای اینکه راه نقد را بر مخالفانش ببندد گفته بود: من لزوماً با حرفهایی که میزنم موافق نیستم